Aphrodite en Adonis

In februari worden in veel landen vruchtbaarheidsfeesten gevierd.Valentijnsdag is er een van. Een goed moment dus om enige gedachten te wijden aan de liefde. De crocussen, hebben immers hun blozende kopjes verleidelijk boven de grond gestoken alsof ze tot de lente roepen: “Schiet een beetje op, de levenssappen stijgen, zwellen aan en willen weer als fonteinen dansen.

Op 14 februari van het jaar 270 werd de Romein Valentijn, die zich tot christen had bekeerd, naar de martelkamer gebracht om te worden onthoofd. Heimelijk wist hij een briefje toe te stoppen aan het dochtertje van de gevangenbewaarder met de veelzeggende woorden: “Je Valentijn”. Deze legende vertelt helaas niet of het dochtertje de verholen minnaar haar hart heeft gebracht. Dan zou het een mooi sprookje zijn geweest. Hoe dan ook, Valentijns briefje heeft heel wat op zijn geweten Want in de middeleeuwen verwerden de Valentijsfeesten tot liederlijke orgieën waarbij ‘s avonds de meisje in de struiken doken waar de jongens al lagen te wachten. Het moet vooral de heimelijkheid zijn geweest die al vanaf heidense tijden tot de verbeelding heeft gesproken. Verliefde koningskinderen konden elkaar immers niet krijgen. Ze moesten trouwen met de bochel van een kapitaalkrachtige achterneef. Of met wijngaarden of landstreken.

Wat de Heilige Valentijn nooit heeft geweten is dat de pausen zijn mooie naam hebben gebruikt om al veel langer bestaande tradities te christenen. Via Plato komen we aan de weet dat de vruchtbaarheidsrituelen in de maand februari al tijdens de Griekse oudheid bestonden. Via de Romeinen en het christendom hebben de feesten zich over Europa verspreid. In onze tijd veranderde de vorm tot commerciële kassuccessen maar de kern bleef hetzelfde: een universeel verlangen naar voorplanting, zich uitende in paringsdansen en heimelijke liefdesbriefjes.

De alleroudste bron van eeuwige liefde en zonde vinden we in Genesis waar Eva Adam weet te verleiden. Een wraakzuchtig opperwezen, die een andere orde in zijn hoofd had, kon niet verhinderen dat deze toevallige samenklonteringen van moleculen de weg gingen van alle leven: geboren worden, voortplanten en sterven. Je vraagt je af hoe de voorplanting in het aards paradijs zou zijn geregeld geworden. Het scheppend wezen maakt eerst een beeld van klei en blaast er adem in. Als dit beeld eenmaal tot leven komt neemt hij een van zijn ribben en maakt daarvan een tot zonde gedoemde vrouw. Een weinig romantisch design.

Een veel mooiere symboliek van de liefde werd bedacht door de Grieken. De bloeddruppels uit de afgehakte penis van een der Olypiagoden vielen in zee en werden tot zeeschuim waaruit Aphrodite, de latere Venus werd geboren. Wat een prachtig beeld! Maar nog mooier is Aphrodites leven. Op last van de jaloerse Hera moest ze trouwen met een mismaakte smid. Het gevolg was dat ze daarna veel heimelijke minnaars versleet. Van de oorlogsgod Ares kreeg ze drie kinderen. Ook werd ze de moeder van de bekende Eros. Haar grootste liefde was de beeldschone Adonis. Omdat Adonis een aardse sterveling was ging hij dood. Maar Zeus, die het liefdesspel zelf ook wel kon waarderen, liet hem regelmatig terugkomen uit de onderwereld om Aphrodite te behagen.

Geheime liefdes zijn dus kennelijk van alle tijden.Volgens onze wetten en beloften van eeuwige trouw mogen ze niet. Toch blijft de natuur, vooral in het voorjaar, onweerstaanbaar zijn werk doen. Och mensen, wat is het toch heerlijk verliefd te zijn. Verliefdheid, het is een onschuldig fel brandend strovuur dat met een natte zakdoek kan worden gedoofd. We zouden elkaar dat heerlijke gevoel gewoon moeten gunnen in plaats van het te blussen met jaloezie.

Aphrodite plachtte door het zwerk te zwieren in een voertuig, eveneens ontstaan uit zeeschuim: een blauwe schelp, getrokken door witte duiven. Nu is ze op heldere avonden met het blote oog te zien tussen alle schitterende sterren die ze om zich heen heeft verzameld. Daar, hoog aan de hemel, moedigt ze ons aan om alle pijn en ellende van de wereld te blussen met liefde. Desnoods…….verholen.